Ogniskowe zaburzenia działania czyli apraksja

O apraksji mówimy wówczas, gdy chory zleconą mu czynność wykonuje ile, chociaż nie ma porażeń, niedowładów ani niezborności i chociaż zadanie pojął. Chory nie potrafi np. włożyć poszczególnych części odzieży, zapalić sobie zapałką papierosa itd. Chory nie może wykonać złożonych czynności celowych, których się wyuczył. Czasem upośledzone są tylko niektóre rodzaje czynności, np. chory nie może  wykonać pewnego ruchu z pamięci, bez odpowiedniego przedmiotu, na niby, chociaż zdolny jest ten ruch wykonać widząc lub dotykając ten przedmiot. Chory zamierzony ruch wykonuje w wypaczony sposób (apraxia ideokinetica). Czasem chory nie może wykonać prostych, dobrze mu znanych czynności, np. zagwizdać, prztyknąć itd. (apraxia innervatoria) albo też zatraca zdolność planowania złożonych czynności ruchowych (apraxia ideatoria). Jeżeli upośledzona jest zdolność tworzenia złożonych postaci wzrokowo- przestrzennych, np. z klocków, zapałek lub rysunkowo,         to mówimy o apraksji twórczej (apraxia constructiva). Jeżeli chodzi o umiejscowienie, to u praworęcznych przy działaniach celowych góruje lewa półkula. Przy porażeniach prawostronnych pojawia się apraksja w lewym, nie porażonym ramieniu. U praworęcznych celowe działanie zależy od lewego płata ciemieniowego poza analizatorem ruchów ramienia, po jego uszkodzeniu pojawia się apraksja ideokinetyczna. Duże znaczenie ma też czuciowy analizator ramienia, po jego wypadnięciu występuje apraksja innerwacyjna. Apraksja ideacyjna i twórcza zależą od uszkodzenia okolicy ciemieniowopotylicznej. Brak dowodów na potwierdzenie hipotezy Kleista, że wypadnięcie czynności tylnej części płata ciemieniowego ma być odpowiedzialne za bezruch lub zubożenie ruchowe typu kataleptycznego (akinesis parietalis). Blisko apraksji stoją zaburzenia zdolności rysunkowych (dyspinxia). Tutaj zaliczyć trzeba objawy określane nazwą closing in. Polega to na tym, że chory nie potrafi skopiować    najprostszych figur geometrycznych. Na przykład na polecenie dorysowania trzeciego boku trójkąta kreśli wypukłą krzywą. Jeśli na kratce ma narysować przekątną, to jedzie ołówkiem wzdłuż boków kwadratu itd. (Vereecken 1958). Objawy te występują zarówno przy odtwarzaniu figur z pamięci, jak i przy oglądzie wzoru. [patrz też:  zatrucie talem, e rejestracja elvita, pulsantis, przegladarka skierowan sanatoryjnych ]